Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan “2023 Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu”ndan yapılan derlemeye göre, depremlerin etkilediği bölge illerde Kültür ve Turizm Bakanlığından işletme belgeli toplam 74 bin 352 yatak kapasiteli 1030 tesis ile yapım aşamasında olan toplam 10 bin 686 yatak kapasiteli 39 tesisin bulunduğu tespit edildi.
Söz konusu 11 ilde konaklama tesislerinde 2022’de 7 milyon 185 bin 814 geceleme yapıldığı, bunun ülkeye gelen ziyaretçilerin yaptığı gecelemenin yüzde 3,9’una denk geldiği görüldü. 2022’de ülkeye gelen yabancıların yüzde 1,1’inin depremden etkilenen illerde gecelediği belirlendi.
Bölgede, 63 turizm işletme belgeli, 179 basit konaklama turizm işletme belgeli olmak üzere toplam 242 tesise ilişkin hasar tespit çalışması devam ediyor.
Mart ayı başına kadar yapılan hasar tespitlerine göre, yıkılan ve ağır hasarlı turizm tesislerinin tahmini toplam maliyetinin 1 milyar 413 milyon 285 bin 418 lira, orta hasarlı turizm tesislerinin toplam maliyetinin 199 milyon 82 bin 617 lira ve az hasarlı turizm tesislerinin toplam maliyetinin ise 544 milyon 622 bin 448 lira olmak üzere turizm tesislerine ilişkin toplam maliyetin 2 milyar 156 milyon 990 bin 483 lira olduğu hesaplandı.
DEPREM SONRASI ATILAN ADIMLAR
Deprem bölgesinde 1 Ocak 2024’e kadar Turizm Yatırımı Belgesi ve Turizm İşletmesi Belgesi’ne ilişkin belge, plaket yenilenmesi dahil her türlü işlemde başvuru ücreti, belge, plaket ücreti alınmamasına, daha önce yapılmış işlemlere dayanılarak verilmiş olan her türlü sürenin ertelenmesine, seyahat acentelerine ilişkin belge yenilenmesi dahil her türlü işlemde başvuru ücreti ve belge ücreti alınmamasına, talepler ve şikayetler hariç illerde yer alan tesislerle acentelerin denetim işlemlerinin ertelenmesine karar verildi.
Bölgedeki firmalara verilen yatırım belgesi süreleri bir yıl uzatıldı. Depremden etkilenen 11 ildeki konaklama tesislerine yönelik Türkiye Sürdürülebilir Turizm Programı I. Aşama Belgesi uygulaması 31 Aralık 2023’e kadar ertelendi.
SEKTÖRÜN NORMALE DÖNMESİ İÇİN ÖNERİLER
Kısa vadede, depremde zarar gören turistik tesislerde hasar tespit çalışmalarının tamamlanması ve aşamalı olarak tesislerin kullanıma alınması, seyahat acenteleri ve konaklama tesislerinin ödeyeceği aidat ve vergilere ilişkin düzenleme yapılması, kredi ödemelerinin ötelenmesi önerilen raporda, orta vadede, turizme yönelik master plan hazırlanması ve planın önceliklendirmesi doğrultusunda turizm altyapısının (peyzaj, otopark, yürüyüş yolu, servis yolu, yaya yolu, günübirlik hizmet ünitesi gibi) tamamlanması, mevcut turizm rotalarının gözden geçirilmesi, rotalar üstünde yer alan turistik noktaların durumuna göre gerekirse rotaların yeniden tasarlanması, konaklama tesisleri başta olmak üzere ihtiyaç duyulan turizm tesislerinin belirlenmesi ve özel sektöre yol gösterilmesi tavsiyesinde bulunuldu.
Turizm tesislerinin yeniden inşası için ihtiyaç duyulan finansmana erişimin kolaylaştırılması, tanıtım materyallerinin güncellenmesi, kültür ve gastronomi turizmine ağırlık verilmesi de orta vadeli öneriler arasında yer aldı.
Uzun vadede ise tarihi, kültürel ve doğal değerlerde ortaya çıkan hasarların giderilmesinin yanı sıra bölgenin yeniden yapılanırken bütüncül bir turizm perspektifiyle kalkınmasına yönelik bir vizyonla eskisinden daha iyi bir altyapıya kavuşturulması önerildi.
Somut olmayan kültürel mirası yaşatan, turizm ürünü olarak ziyaretçilere sunulan özgün, yerel ve geleneksel ürünleri üreten, bu bilgiyi taşıyan kişilerin ve işletmelerin desteklenmesinin sektörün normale dönmesine katkı sağlayacağı öngörüldü.
