Toplumun huzur ve güvenliği için çalışmalarını gözler önüne seren Jandarma Teşkilatı 183. Kuruluş yıldönümünü kutluyor.
1839 yılından bu yana Türkiye’nin huzur ve güvenliği sağlayan, 2016’da İçişleri Bakanlığı’na bağlanan Jandarma Teşkilatı, 183 yıldır gece gündüz demeden görev yapıyor.
AA’dan derlenen habere göre; Jandarma Teşkilatının ilk nizamnamesi olan “Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi”nin (Askeri Kolluk Tüzüğü) 14 Haziran 1869’da yürürlüğe girmesiyle zabıtanın görev ve hizmetleri ile yetki ve sorumlulukları hukuki çerçeveye alındı.
Yönerge kapsamında her ilde personeli piyade ve süvarilerden oluşan birer “zaptiye alayı” kuruldu.
Türk Jandarma Teşkilatı’nın kuruluşu
Arşivlerde 1839’dan itibaren “jandarma” adına ve “jandarma tayin kararnamelerine” rastlandığı için Türk Jandarma Teşkilatının, ay ve gününün tespiti mümkün olmasa da 1839’da kurulduğu kabul edildi.
Tanzimat Fermanı’nın ilan edildiği 1839 ile “Asakir-i Zaptiye Nizamnamesi”nin yürürlüğe girdiği 14 Haziran gününün birleştirilmesiyle Jandarma Teşkilatının kuruluş tarihi, 14 Haziran 1839 olarak belirlendi.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’ndan sonra Sadrazam Sait Paşa tarafından modern zabıta teşkilatı kurulması amacıyla İngiltere ve Fransa’dan subaylar getirtildi ve teşkilatlanmada değişiklik yapılarak 20 Kasım 1879’da “seraskerlik” makamına bağlı “Umum Jandarma Merkeziyesi” kuruldu.
Jandarma Teşkilatı, 1908’de İkinci Meşrutiyet’in ilan edilmesinden sonra Rumeli’de gösterdiği başarılar dolayısıyla 1909’da yeniden düzenlenip “Harbiye Nezareti”ne bağlanarak “Umum Jandarma Kumandanlığı” adını aldı.
Hukuki statüsünü 1930’da kazandı
Jandarma birlikleri, 1914-1918’deki Birinci Dünya Savaşı ile 1919-1922’deki Kurtuluş Savaşı’nda bir yandan iç güvenlik görevlerini sürdürürken diğer yandan birçok cephede yurt savunmasına katıldı. Cumhuriyetin ilanından sonra devletin birçok kuruluşunda olduğu gibi Jandarma Teşkilatı da yeniden düzenlendi.
1918’de kapatılan Jandarma Astsubay Okulu, İzmit’te yeniden açılırken sabit jandarma bölge müfettişlikleri ve il jandarma alay komutanlıkları yeniden teşkilatlandırılıp seyyar jandarma birlikleri de güçlendirildi. Teşkilat, bugünkü hukuki statüsünü 10 Haziran 1930’da 1706 sayılı Jandarma Kanunu’nun çıkarılmasıyla kazandı.
1937’de “Jandarma Teşkilat ve Vazife Nizamnamesi” yürürlüğe girerken 1939’da teşkilat, sabit jandarma birlikleri, seyyar jandarma birlikleri, jandarma eğitim birlikleri ve okullar olmak üzere üç grup halinde yeniden düzenlendi.
1939’da jandarma teşkilatı, Sabit Jandarma Birlikleri, Seyyar Jandarma Birlikleri, Jandarma Eğitim Birlikleri ve Okullar olmak üzere dört grup halinde yeniden düzenlendi.
6815 sayılı “Sınır, Kıyı ve Karasularımızın Muhafaza ve Emniyeti ve Kaçakçılığın Men ve Takibi İşlerinin Dahiliye Vekaletine Devri Hakkında Kanun”un 1956’da yürürlüğe girmesiyle bu tarihe kadar dönemin Gümrük ve Tekel Bakanlığına bağlı Gümrük Umum Kumandanlığınca yürütülen sınır, kıyı ve kara sularının emniyet ve korunması ile gümrük bölgelerinde kaçakçılığı men, takip ve tahkik görev ve sorumluluğu, Jandarma Genel Komutanlığına verildi.
İlk Jandarma Bölge Komutanlığı 1993 yılında Ankara’da kuruldu
Jandarma sınır birlikleri, 1957’de tugaylar haline dönüştürülürken jandarma eğitim tugayları kuruldu. Teşkilata 1961’de jandarma bölge komutanlıkları ile 1963’te Foça Jandarma Komando Okulu kazandırıldı. İlk Jandarma Bölge Komutanlığı ise 1961’de Ankara’da hizmet vermeye başladı.
Teşkilatın gökyüzündeki gözü olan ilk Jandarma Havacılık Birliği, Diyarbakır’da 1968’de Hafif Helikopter Bölük Komutanlığı adıyla faaliyete geçti. Jandarmanın yürüttüğü kıyı ve kara suları ile kara sınırlarının korunması görevleri zaman içinde devredildi.
Jandarma teşkilat, görev ve yetkilerinin belirlendiği 2803 sayılı kanun, 1983’te yürürlüğe girdi.
Sorumluluk sahasında meydana gelen olaylarda suç ve suç delillerinin bilimsel yollarla araştırılması ve yargıya götürülmesi amacıyla 23 Mart 1989’da başlatılan çalışmayla 1993’te Ankara’da Jandarma Kriminal Daire Başkanlığı kuruldu.
2016’da İçişleri Bakanlığına bağlandı
Jandarma Genel Komutanlığı, Fetullahçı Terör Örgütü’nün 15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından 27 Temmuz 2016’da çıkarılan 668 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile İçişleri Bakanlığına bağlandı.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, jandarma teşkilatının 183. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla mesaj yayınladı.
“Türk jandarması, gurur ve güven abidesi olmaya devam edecektir”
Devletin güvenlik bütününün ayrılmaz ve en önemli parçalarından biri olan, ay yıldızlı bayrağın dalgalandığı, milletin ihtiyaç duyduğu her yerde, görevini eksiksiz yerine getiren jandarma teşkilatının kuruluşunun 183. yıl dönümünün heyecan ve gururunu yaşadıklarını belirten Soylu, “Ulu bir çınar gibi 183 yıllık kökleriyle vatan toprağına ve mazisine sımsıkı bağlı, teknik ve personel kapasitesiyle geniş bir görev sahasına gölgesi düşen, teknolojisi ve yenilikçi anlayışıyla göğe uzanır gibi geleceğe uzanan Türk jandarması, dün olduğu gibi bugün de ve yarın da bir gurur ve güven abidesi olmaya devam edecektir.” değerlendirmesini yaptı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde 21. yüzyılda devletin ulaştığı istikrar ve gücün, jandarma jeşkilatına da kapasite artışı olarak yansıdığını aktaran Soylu, terörden düzensiz göçle mücadeleye, asayişten trafik güvenliğine, uyuşturucu kaçakçılığından afetle mücadeleye, aile içi şiddetle mücadeleden siber suçlara kadar pek çok başlıkta görev yapan jandarma teşkilatının dünyadaki benzerleri arasında hem teknik ve beşeri kapasite hem de saha başarısı açısından önde gelen teşkilatlardan olduğunu vurguladı.
“183 yıldır milletimizin hizmetinde olan jandarma teşkilatımızı tebrik ediyorum”
Sorumluluk sahasında mal varlığına karşı işlenen suçlardaki aydınlatma oranını yüzde 82’ye, kişilere karşı işlenen suçlarda ise aydınlatma oranını yüzde 99’a ulaştıran Jandarma Genel Komutanlığının, müdahale ettiği uyuşturucu olay sayısını son 5 yılda yüzde 129 arttırarak suçla mücadelenin her sahasında başarı grafiğini yükselttiğini belirten Soylu, şunları kaydetti:
“Alev topuna dönüştürülmüş bir coğrafyada, terörün devletleri ve istikrarı yok etme aracı olarak kullanıldığı bir dönemde, ülkemizin bir güvenlik adası haline gelmesinde önemli bir rol oynayan jandarmamız, 183 yıldır olduğu gibi bundan sonra da hem ülkemizin hem de küresel güvenliğin önemli aktörlerinden biri olmaya devam edecektir. Ve dünyanın en çok ihtiyaç duyduğu o eşsiz merhametiyle, vicdanıyla, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün tarif ettiği gibi ‘bir kanun ordusu’ olma karakteriyle, teröristlerin ve insan kaçakçılarının zulmünden kurtardığı mazlumların duasıyla, insanlık tarihindeki müstesna yerini muhafaza edecektir. Bu vesileyle 183 yıldır aziz milletimizin hizmetinde olan jandarma teşkilatımızın kuruluş yıl dönümünü tebrik ediyor, bu şerefli üniforma içinde bu ülkeye hizmet etmiş ve hizmet eden herkesi saygıyla selamlıyor, haklarını asla ödeyemeyeceğimiz aziz şehitlerimizi, kahraman gazilerimizi rahmet ve şükranla anıyorum.”
